U prvom članku pod nazivom „Razvoj tržišta elektronskog pružanja platnih usluga u Srbiji, Hrvatskoj, Bugarskoj i Crnoj Gori“ bavili smo se temom „Tržište elektronske trgovine i elktronsko pružanje platnih usluga”. U ovom članku istražujemo demografske i ekonomske preduslove pomenutih zemalja, koji su takođe preduslov za brz rast tržišta.

Kupovna moć građana

Za svaku vrstu trošenja neophodni su prihodi. Tako i za onlajn trošenje. Niska kupovna moć građana predstavlja prvu prepreku u razvoju tržišta elektronske trgovine u Srbiji. Bruto domaći proizvod u Srbiji iznosi svega 6.081$ po stanovniku, što je razlog slabe potrošnje. Isti taj podatak za Hrvatsku je više nego dva puta veći, a za Sloveniju i do četiri puta veći. To ilustruje i naredna grafika.

To ilustruje i naredna grafika bruto društvenog proizvoda (BDP) po stanovniku u zemljama:

BDP po stanovniku Srbija Crna Gora Hrvatska Bugarska

Kupovnu moć dodatno umanjuje visoka stopa nezaposlenosti koja iznosi 18%, što prigušuje potrošnju i otežava ekonomski rast.  Poslednjih godina stopa nezaposlenosti je porasla i time dodatno pogoršala ekonomsku situaciju. Situacija je otežana i zbog sporog sprovođenja neophodnih ekonomskih reformi.

Pozitivan faktor je nisak državni dug od 45% prema bruto domaćem proizvodu (2011). Približno nizak iznos državnog duga imaju i Crna Gora i Slovenija, dok Bugarska ima svega trećinu ovog iznosa državnog duga. Ova situacija pruža Vladi prostor za neophodne investicije u infrastrukturu i razvojne projekte. Inflacija u Srbiji za 2011. godinu je u odnosu na Sloveniju, Hrvatsku, Crnu Goru i Bugarsku dva puta, u nekim zemljama i do tri puta veća i iznosi 7%. Ekonomski rast je sa svega 2% nisak.

Osim niskog državnog duga, država se nalazi u ekonomskoj krizi, koja prigušuje potrošnju, a time i rast onlajn-biznisa.

Regionalna podela stanovništva

Sa oko 7.120.000 stanovnika i površinom od 77.474 km² Srbija je u odnosu na susednu Hrvatsku, Bugarsku i Crnu Goru najgušće neseljena zemlja (91 stanovnik/km²). Ali u odnosu na sve nabrojane zemlje, Srbija ima najmanji broj stanovništva raspoređen po urbanim sredinama, a to je svega 56%. Među tri najveća grada spadju Beograd (ujedno i glavni grad) sa nešto više od 1,6 miliona stanovnika, Novi Sad sa oko 335.000 i Niš sa oko 260.000 stanovnika. Pored srpskog jezika za razvoj poslovanja u upotrebi su najčešće engleski i nemački jezik.

Podaci za ostale zemlje dati su tabelarno:

Osnovni podaci Srbija Crna Gora Hrvatska i Bugarska

ZAKLJUČAK

Loše ekonomske vrednosti Srbije kao i nepovoljna regionalna podela stanovništva koče razvoj tržišta elektronske trgovine. Srbija raspolaže tržištem elektronske trgovine sa oko 30,8 miliona evra prometa godišnje i tako se nalazi na trećem mestu posle Hrvatske (40,2 miliona evra) i Bugarske (48,8 miliona evra), ali ispred Crne Gore (1,1 miliona evra). Razlike u prometu pomenutih zemalja u odnosu na Sloveniju, a pre svega Austriju i Nemačku su enormne: Slovenija ima preko 214 miliona evra prometa, Austrija 3,2 milijarde evra prometa i Nemačka 24 milijarde evra godišnjeg prometa za onlajn-kupovine.

Iz ovog je vidljivo da Srbija, ali i ostale zemlje, zbog za sada još male populacije, niskog bruto društvenog proizvoda prema broju stanovnika kao i trenutne strukture nemaju dovoljno razvijen potencijal da privuku velike investitore.

Stoga se tržište razvija uz investicije pre svega srednjih preduzeća, koja se mogu prilagoditi ovakvim tržištima. Razvoj takođe podstiču i cene onlajn usluga. Sve povoljnije usluge za npr. razvoj onlajn prodavnica sniziće troškove investicija i povećati širenje.

Ali da bi onlajn usluge postale povoljnije, tri faktora moraju biti unapređena:

1. U Srbiji se mora povećati broj ljudi edukovanih za upotrebu interneta (primena digitalnih rešenja i prodaja)
2. Usluge moraju sve više da dobiju na standarizaciji
3. U Srbiji mora biti uspostavljeno onlajn plaćanje

Naredni članak obuhvatiće temu digitalne infrastrukture u Srbiji u poređenju sa Hrvatskom, Bugarskom, Crnom Gorom i Slovenijom.

Ostale članke u vezi sa ovom temom pronađite ovde:

„1. Razvoj tržišta elektronskog pružanja platnih usluga u Srbiji, Hrvatskoj, Bugarskoj i Crnoj Gori“

„3. Digitalni okvirni uslovi Srbije u poređenju sa Hrvatskom, Bugarskom, Crnom Gorom i Slovenijom“

Detaljnu prezentaciju možete pogledati ovde: download.